Na co zwrócić uwagę w umowie B2B w zakresie usług SEO SEM?

Opublikowano przez

Usługi SEO SEM zdobywają w Internecie coraz większą popularność, gdyż umożliwiają przedsiębiorcom szybsze i efektywniejsze dotarcie do grupy potencjalnych klientów. Ponieważ ich wykonywanie wymaga posiadania specjalistycznej wiedzy oraz odpowiednich umiejętności, zajmują się tym specjalistyczne agencje, które – zazwyczaj – czynią to w sposób profesjonalny i zawodowy. Zawierając umowę, która ma zapewnić Ci usługi SEO SEM na wysokim poziomie musisz pamiętać, aby w odpowiedni sposób zabezpieczała ona pod względem prawnym Twoje interesy. Zwłaszcza, iż wskazane agencje na ogół dysponują wzorami umów oraz odpowiednią obsługą prawną. W jaki sposób to osiągnąć, dowiesz się z niniejszego artykułu.

Co to jest SEO, a co to jest SEM?

SEO – z angielskiego Search Engine Optimalization – to komplet działań, które są wykonywane na stronach internetowych, mających za zadanie poprawienie pozycji witryny internetowej we wszystkich wyszukiwarkach.

Mianem SEM (z angielskiego: Search Engine Marketing) możemy z kolei określić działania przyczyniające się do tego, aby strona lepiej wyświetlała się w wynikach wyszukiwania użytkowników. SEM poprawia również wskaźniki konwersji. Pojęcie SEM bardzo często używane jest w odniesieniu do płatnych wyników Google, związanych z PPC, czyli per pay click. Najczęściej zleceniodawca, chcący zatrudnić specjalistę SEM ma wszakże nadzieję na znalezienie kogoś, kto doskonale porusza się w Google Ads, a nie jedynie specjalisty zajmującego się optymalizacją stron, czyli klasycznym SEO.

Jak w praktyce wyglądają działania SEO? Biorąc pod uwagę aspekty techniczne, usługi SEO związane są z modyfikacjami kodu strony internetowej, mającymi na celu ulepszyć go, dostosowując go pod algorytmy wyszukiwarek internetowych oraz pozbyć się błędów technicznych, które sprawiają, że strona nie funkcjonuje prawidłowo i jest niepoprawnie indeksowana przez boty wyszukiwarek. Usługi SEO oznaczają wykonanie takich działań, dzięki którym po tym, gdy użytkownik wpisze w wyszukiwarkę daną frazę, strona zleceniodawcy wyświetli się w TOP10 (lub wyżej) w wynikach wyszukiwania. Czym więcej razy dana strona wyświetli się na pierwszych stronach Google, tym więcej potencjalnych klientów znajdzie jej właściciel. Przeciętny użytkownik wyszukiwarki skupia swoją uwagę na pierwszych kilku wynikach wyszukiwania, zatem dlatego tak istotne jest, aby przedsiębiorca wraz ze swoją stroną internetową pojawiał się możliwie często na samej szczycie listy.

Co to jest umowa B2B?

Umowa B2B to skrót pochodzący z języka angielskiego od określenia „business-to-business”. Oznacza ona umowę cywilnoprawną, która jest zawierana pomiędzy osobami będącymi przedsiębiorcami.

Definicję pojęcia „przedsiębiorcy” zawierają przepisy Kodeksu cywilnego. Zgodnie z nim – jest to osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna której ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową (art. 33 (1) § 1). Zaznaczyć trzeba, że zdolność prawna to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków określonych w prawie cywilnym.

Wobec powyższego stwierdzić trzeba, iż stronami przedmiotowej umowy mogą być zarówno spółki akcyjne, z ograniczona odpowiedzialności, osobowe, jak i jednoosobowe działalności gospodarcze.

Musisz wiedzieć, iż w umowie B2B jedna ze stron zobowiązuje się świadczyć określone usługi na rzecz drugiej, która z kolei przyjmuje na siebie powinność zapłacenia z tego tytułu odpowiedniego wynagrodzenia.

W przypadku usług SEO SEM umowa tego rodzaju dotyczy wykonania określonych modyfikacji na stronie internetowej związanych z pozycjonowaniem, którą przedsiębiorca wykorzystuje do prowadzenia swojej działalności gospodarczej, na przykład w postaci sklepu internetowego.

Jaki jest charakter prawny umowy B2B w zakresie usług SEO SEM?

Umowa o wykonanie usług SEO SEM należy do kategorii umów o dzieło lub zlecenia. Oznacza to, że jej konstrukcja i szczegółowe rozwiązania oparte są na przepisach zawartych w Kodeksie cywilnym dotyczących tych właśnie form prawnych.

Czym się różni umowa o dzieło od umowy zlecenia?

Na podstawie umowy o dzieło przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, natomiast zlecający do zapłaty określonego wynagrodzenia. Należy ona do tzw. umów rezultatu, co oznacza, że jej przedmiotem są czynności dające konkretny, namacalny i weryfikowalny skutek (rezultat). Wskazać trzeba, że umowa o dzieło w zakresie usług SEO SEM obejmować będzie na przykład wypozycjonowanie danej liczby fraz w pierwszej dziesiątce wyników wyszukiwania Google. W takim przypadku na wykonawcy będzie spoczywał obowiązek osiągnięcia takiego właśnie rezultatu, od czego zależeć będzie jego prawo do wynagrodzenia.

Z kolei umowa zlecenia należy do tzw. umów starannego działania. Na jej podstawie przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej w zamian za określone świadczenie zlecającego. Podkreślić trzeba, że wykonawca umowy powinien realizować ją osobiście i z należytą starannością. W przeciwieństwie do umowy o dzieło, umowa zlecenia na ogół obejmuje szereg określonych czynności o powtarzającym się charakterze. Tym samym, umowa zlecenia w zakresie usług SEO SEM obejmować będzie przykładowo takie działanie wykonawcy, by witryna zleceniodawcy pojawiała się w wynikach wyszukiwania Google na jak najwyższych pozycjach, jednak bez gwarancji osiągnięcia określonej pozycji. Wykonawcy w takim przypadku wynagrodzenie przysługuje niejako za nakład pracy, a nie osiągnięcie ściśle określonego rezultatu.

W jaki sposób może zostać zawarta umowa B2B w zakresie usług SEO SEM?

Podkreślenia wymaga fakt, iż obowiązujące przepisy prawa nie stawiają żadnych wymogów co do formy, w jakiej powinna zostać zawarta umowa B2B w zakresie usług SEO SEM. Nie tylko więc nie musi ona mieć formy pisemnej, ale może także zostać zawarta w sposób ustny.

Musisz jednak wiedzieć, że dla celów dowodowych, a więc ewentualnego, skutecznego dochodzenia wynikających z niej roszczeń, powinna ona mieć formę pisemną. Ta z kolei może mieć  postać dokumentową lub elektroniczną. Do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Jest ono równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej.

Dokumentowa forma czynności polega na złożeniu oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie tożsamości osoby, która je złożyła. Dokumentem jest każdy nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jego treścią. Oznacza to, że do zawarcia umowy w tej postaci wystarczy:

  • wymiana e-maili, smsów lub innych wiadomości w komunikatorach internetowych, co jednak wiąże się z ryzykiem znacznych trudności w ustaleniu na co dokładnie strony się umówiły,
  • podpisanie umowy podpisem zaufanym, na przykład poprzez ePUAP,
  • podpisanie umowy przez większość platform internetowych służących do zawierania umów, jak np. docuSign, Autenti, itp.

Na co zwrócić uwagę w umowie B2B w zakresie usług SEO SEM?

Przy zawieraniu umowy B2B w zakresie usług SEO SEM należy zwrócić uwagę na te jej elementy, których zawarcie w niej jest konieczne. Oczywiście są one uzależnione od specyfiki usług, jakie są jej przedmiotem.

Do koniecznych elementów przedmiotowej umowy należą:

  • wskazanie daty i miejsca jej zawarcia,
  • określenie stron,
  • opis jej przedmiotu,
  • wskazanie wynagrodzenia wykonawcy,
  • określenie czasu trwania umowy,
  • zasady wypowiadania umowy,
  • inne elementy

Data i miejsce zawarcia

Jest to niezbędne ze względu na skuteczność podniesienia przed Sądem możliwych roszczeń z jej tytułu. Wskazanie daty zawarcia umowy ma wpływ na ustalenie jaki jest termin wymagalności wynikającego z niej roszczenia oraz określenie czasu, w którym nastąpi jego przedawnienie. Określa ona przede wszystkim termin, w jakim powinny zostać wykonane wzajemne zobowiązania stron takiej umowy. Dotyczy to w szczególności czasu wykonania zadań, będących jej przedmiotem, wprowadzania do nich ewentualnych poprawek, jak również dat związanych z dokonaniem płatności z tego tytułu. Według niej określa się również czas trwania ewentualnej rękojmi na wykonanie strony. Z kolei to, gdzie została zawarta umowa może mieć znaczenie dla ustalenia właściwości miejscowej Sądu, pod którego rozstrzygnięcie należy poddać ewentualny spór, jaki wyniknie na jej tle.

Określenie stron

Kolejnym koniecznym elementem umowy B2B jest dokładne wskazanie jej stron, określonych odpowiednio. Zgodnie z Kodeksem cywilnym w przypadku umowy o dzieło strony umowy określane są jako „Zamawiający” oraz „Przyjmujący zamówienie”. Z kolei w umowie zlecenia występują „Dający zlecenie” i „Przyjmujący zlecenie”. Oczywiście strony mogą zastosować w tym zakresie inną nomenklaturę.

W jaki sposób określić strony umowy wskazałem szczegółowo w artykule pt. „Jak powinna wyglądać umowa B2B z webmasterem i web developerem?”.

Opis przedmiotu umowy

W zawieranej umowie należy także zawrzeć precyzyjny opis jej przedmiotu. Dzięki temu możliwe będzie przeanalizowanie, czy wykonane usługi SEO SEM w pełni odpowiadają złożonemu zamówieniu oraz ustaleniom stron. Umożliwi to odpowiednie przeanalizowanie prawidłowości wykonania zawartej umowy.

W powyższym kontekście kontrakt przede wszystkim powinien precyzyjnie określać konkretne czynności, które wykonawca ma obowiązek podejmować w trakcie jego realizacji. Może to przybrać postać harmonogramu, z rozpisaniem na każdy dzień ustalonych działań, jakie ma przedsiębrać wykonawca. Zaznaczyć jednak trzeba, że takie rozwiązanie jest stosunkowo trudne, ze względu na niezbędną w takim wypadku szczegółowość, nie zawsze jest także w pełni korzystne, gdyż strony siłą rzeczy muszą przewidywać pewną dozę niezbędnej samodzielności wykonawcy przy realizacji umowy, tak aby jej cel został osiągnięty. Na ogół więc przy tego rodzaju umowach strony decydują się na bardziej ogólny opis ich przedmiotu, poprzez określenie przynajmniej:

  • liczby oraz rodzaju słów kluczowych, które będą podlegały pozycjonowaniu,
  • liczby artykułów, jakie wykonawca obowiązany jest wykreować dla stworzenia odpowiedniego zaplecza pozycjonerskiego,
  • liczby linków, które wykonawca będzie wiązał ze stroną internetową zamawiającego,
  • bazy linków, z jakich wykonawca będzie korzystał przy realizacji swych zadań,
  • listy zmian, które zostaną wprowadzone na stronie internetowej, w celu usprawnienia jej funkcjonowania.

Zamawiający powinien zadbać, aby wykonawca określił w sposób precyzyjny strategię pozycjonowania i sporządzenia wskazówek optymalizacyjnych dla jego serwisu internetowego oraz sposób wdrożenia wykonanych prac na jej podstawie.

Bardzo istotne jest zawarcie w przedmiotowej umowie zobowiązania wykonawcy do składania zamawiającemu w ustalonych przedziałach czasowych (zwykle comiesięcznych) odpowiednich raportów ze stanu prac wykonywanych w jej ramach. Umożliwi to sprawowanie dokładnej kontroli nad stanem realizacji kontraktu oraz odpowiednio szybkie reagowanie mające na celu wprowadzenie niezbędnych poprawek do sposobu działania wykonawcy. Dodać trzeba, że zasadne będzie także wskazanie zasad przeprowadzania przez zamawiającego akceptacji wskazanych raportów, co będzie równoznaczne z ich zaaprobowaniem, w tym określenie terminu w jakim ma to nastąpić, na przykład 7 dni od daty otrzymania.  

Wynagrodzenie wykonawcy

Zaznaczyć trzeba, że niezbędnym elementem umowy B2B w zakresie wykonania usług SEO SEM jest dokładne określenie wynagrodzenia wykonawcy. Brak jego podania w umowie może skutkować potraktowaniem dokonanej czynności prawnej jako umowy darowizny, a więc nieodpłatnej. Musisz pamiętać, że zapłatę należy podać w formie wartościowej oraz słownie, tak aby nie było wątpliwości co do jej wysokości.

Co oznacza pojęcie samego „wynagrodzenia” pisałem obszernie w artykule pt. „Jak powinna wyglądać umowa B2B z webmasterem i web developerem?”. Przedstawiłem  w nim także szczegółowe wywody w jaki sposób ukształtować wysokość wynagrodzenia wykonawcy.

W tym miejscu wskażę tylko, że może ono przybrać postać:

  • ryczałtową, a więc określonej przez strony stałej, niezmiennej kwocie. W praktyce przybiera ono postać abonamentu, którego wysokość jest niezależna od ilości czasu i nakładu pracy, jakie wykonawca poświęcił na wykonanie przedmiotu umowy,
  • kosztorysową, a więc ustalaną jedynie orientacyjnie, na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych kosztów,
  • godzinową, kiedy jego wysokość uzależniona jest od ilości czasu jakie wykonawca poświęcił na wykonanie przedmiotu umowy,
  • wynikową, płatną w ustalonej wysokości z tytułu osiągnięcia przez wykonawcę wyniku określonego w umowie, a więc na przykład, gdy strona zamawiającego osiągnie odpowiednią pozycję w wyszukiwarce Google.

Jednak w tym ostatnim przypadku, istnieje pewne niebezpieczeństwo, na które musisz zwrócić baczną uwagę. Mianowicie – wykonawca może wskazać firmie takie frazy, które nie są popularne, w związku z czym użytkownicy wyszukiwarki Google szukają ich jedynie kilkanaście czy kilkadziesiąt razy w miesiącu. Wówczas osiągnięcie wysokich pozycji nie będzie dla agencji trudnym zadaniem. Kłopotem będzie natomiast fakt, że taki „sukces” nie przyniesie Ci żadnych korzyści. Wydasz pieniądze na osiągniecie wysokich pozycji za „słowa klucze”, które jednak nie sprawią, że nowi klienci skorzystają z Twoich usług.

Podkreślić trzeba, że najlepszym i najbezpieczniejszym rozwiązaniem dla zamawiającego jest ustalenie, jako formy rozliczenia z wykonawcą stałego, miesięcznego abonamentu, a więc wynagrodzenia ryczałtowego. Można go połączyć z wprowadzeniem dodatkowej premii pieniężnej z tytułu osiągnięcia przez wykonawcę określonego przez strony w umowie wyniku, w postaci na przykład odpowiedniego „ruchu” na stronie WWW, czy wynikającej z niego sprzedaży na odpowiednim poziomie.

Musisz wiedzieć, że zapłata wynagrodzenia z tytułu zawartej umowy może nastąpić w formie gotówkowej, a więc bezpośrednio do rąk własnych wykonawcy bądź bezgotówkowej, na przykład w formie przelewu bankowego. W takim wypadku w umowie należy wskazać numer jego rachunku bankowego. Z uwagi na istnienie wobec przedsiębiorców obowiązku dokonywania lub przyjmowania płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą za pośrednictwem rachunku bankowego, zapłata wynagrodzenia z umowy B2B zawartej między nimi powinna przybrać tę drugą formę.

Pamiętać należy, iż w przypadku rozliczeń bezgotówkowych, co do zasady, do spełnienia świadczenia dochodzi dopiero wtedy, gdy pieniądze trafią na rachunek wierzyciela, a więc wykonawcy.  Jest to ważne z uwagi na fakt, że dokonując polecenia przelewu w ostatnim dniu terminu zapłaty, narażamy się na opóźnienie w spełnieniu świadczenia, gdyż bardzo prawdopodobne jest, iż pieniądze trafią do kontrahenta z jedno – lub dwudniową zwłoką, od której będą mogły zostać naliczone odsetki ustawowe.

Podkreślić jednak trzeba, że w umowie strony mogą ustalić, w jakim momencie następuje spełnienie świadczenia. Dla zamawiającego najbardziej korzystnym rozwiązaniem będzie wyraźne wskazanie w kontrakcie, że zapłata wynagrodzenia następuje z chwilą złożenia polecenia przelewu. Może to być także sprecyzowanie, iż zapłata zostaje dokonana dopiero w momencie uznania rachunku wykonawcy.

Bardzo ważne jest także określenie w umowie terminu zapłaty wynagrodzenia. Co do zasady, powinno to nastąpić w chwili wykonania przedmiotu umowy. Strony mogą jednak wskazać w niej inny termin spełnienia tego świadczenia. Jak wskazałem powyżej, w przypadku wynagrodzenia ryczałtowego, zapłata na ogół następuje w stałych terminach miesięcznych.  Zaznaczyć należy, że dopóki przedmiot umowy nie został jeszcze ukończony, zamawiający może w każdej chwili od umowy odstąpić płacąc umówione wynagrodzenie. W takim wypadku może on odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania swoich prac.

Dodać także trzeba, iż jeżeli przyjmujący zamówienie opóźnia się z rozpoczęciem lub wykończeniem umówionych prac tak dalece, że nie jest prawdopodobne, żeby zdołał je ukończyć w czasie umówionym, zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze przed upływem określonego w niej terminu realizacji jej przedmiotu.

Określenie czasu trwania umowy

Z uwagi na specyfikę umów B2B w zakresie usług SEO SEM bardzo ważnym ich elementem jest określenie przez ich strony czasu ich trwania, a więc na jaki okres zostały zawarte. Wynika to z faktu, iż przewidywane efekty pracy wykonawcy realizują się dopiero po jakimś czasie, na ogół po kilku miesiącach. Dodać trzeba także, iż wyszukiwarki internetowe zmieniają swój sposób działania, co powoduje, że proces pozycjonowania ma charakter stały, a podejmowane przez wykonawcę działania mają charakter regularny. Tym samym, pozbawione sensu jest zawieranie przedmiotowej umowy na czas określony, na przykład dwumiesięczny.

Z powyższych przyczyn, zasadne jest zawieranie umowy B2B w zakresie usług SEO SEM na czas nieoznaczony, z przewidzianą możliwością jej rozwiązania z upływem odpowiedniego terminu wypowiedzenia, na przykład jedno, czy też trzymiesięcznego.

Zasady wypowiadania umowy

Strony umowy B2B w zakresie usług SEO SEM powinny określić prawo do odstąpienia od niej w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania określonego w niej zobowiązania.

Przypadki, w których jest to możliwe według przepisów Kodeksu cywilnego w przypadku umowy o dzieło, opisałem już w tekście. Dodatkowo wskazać trzeba, że jeżeli przyjmujący zamówienie wykona dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po jego bezskutecznym upływie może on od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

Również przyjmujący zamówienie dysponuje możliwością odstąpienia od umowy o dzieło. Zgodnie z Kodeksem cywilnym – gdy do wykonania dzieła potrzebne jest współdziałanie zamawiającego, a tego współdziałania brak, przyjmujący zamówienie może wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni termin z zastrzeżeniem, iż po jego bezskutecznym upływie, wykonawca będzie uprawniony do odstąpienia od umowy.

Nieco inaczej przedmiotowa kwestia wygląda w przypadku umowy zlecenia. Zasadą jest bowiem, ze dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić wykonawcy wszelkie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia. Powinien on także uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić wynikłą stąd szkodę.

Powinieneś wiedzieć, że przyjmujący zlecenie również może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy nastąpiło ono bez ważnego powodu, wówczas jest on odpowiedzialny za spowodowaną tym szkodę.

Bardzo ważne jest, iż nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów. Dlatego też postanowienie tego rodzaju, nawet gdyby zostało zawarte przez strony w zawartej umowie, będzie z punktu widzenia prawa całkowicie nieważne, a tym samym nie odniesie żadnego skutku.

W tym miejscu należy wskazać, że nie istnieje wskazany przepisami obowiązującego prawa „katalog” ważnych powodów. Ma on charakter całkowicie otwarty i można go wywieść z praktyki, a więc z orzecznictwa Sądów.  Na ogół jest to niewywiązywanie się z umowy przez jedną z jej stron, choć należą do niego także w niektórych sytuacjach czynniki zewnętrzne niezależne od stron, wywołane tzw. siłą wyższą. To, czy tego rodzaju okoliczności wystąpiły, podlega w przypadku zaistnienia sporu na tym tle każdorazowej ocenie Sądu i jest w pełni uzależnione od indywidualnych uwarunkowań danej sprawy.

Musisz pamiętać, że odstąpienie od umowy następuje wskutek złożenia jednostronnego oświadczenia woli, które doszło do drugiej strony w taki sposób, iż mogła zapoznać się z jego treścią.

Inne elementy

Musisz zwrócić uwagę, że umowa B2B w zakresie usług SEO SEM może zawierać też dodatkowe zapisy, gwarantujące zabezpieczenie interesów prawnych jej stron.

I tak, przede wszystkim, jej strony powinny określić zasady dokonywania w niej poprawek, uzupełnień oraz zgłaszania uwag w zakresie jej wykonywania. Zawarty kontrakt powinien precyzować liczbę poprawek, terminy ich zgłaszania oraz wprowadzania, a także skutki uchybień w tym przedmiocie.

Podkreślenia wymaga fakt, że wśród dodatkowych postanowień umownych szczególne znaczenie mają te, które dotyczą kar umownych za niewykonanie określonych czynności we wskazanych terminach.

Czym jest kara umowna?

Jest ona instytucją prawa zobowiązań, mającą na celu zabezpieczenie interesów jednej ze stron umowy, na wypadek uchybień w jej realizacji przez drugą stronę. Obszernie pisałem o tym w artykule:

Jak powinna wyglądać umowa B2B z webmasterem i web developerem?

Podsumowując, choć mogłoby się tak wydawać, umowa B2B w zakresie usług SEO oraz SEM nie jest wcale łatwym do sporządzenia dokumentem. Obie strony, które ją podpisują, muszą zdawać sobie sprawę z obowiązku umieszczenia w niej stosownych paragrafów, które zadbają o ich interesy. Jeśli nie przyłożą do tego należytej uwagi, mogą ponieść duże straty.